Kupa - Hacamat

Kupa - Hacamat Tarihi
Kupa-Hacamat Tedavisi binlerce yıl öncesine dayanan eski bir tıbbi tedavidir. Eski Çinliler, Koreliler , Mısırlılar ve Araplar Hacamati geleneksel tedavinin bir şekli olarak kullanmışlardır. Avrupada bu uygulamanın Bronz çağa kadar dayandığuna inanılmaktadır ve modern cerrahinin gelişine kadar kupa tedavisi Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya’nın yanısıra Amerika Birleşik Devletleri’ndeki doktorların rutin tıbbi uygulamalarınınn bir parçası olmuştur. Uzak Doğuda (Çin ve Kore ), Kupa tedavisi hem batı tıbbı hekimleri hem de geleneksel tıp hekimleri tarafından uygulanmaya devam etmiştir. Türkiye’de bu ‘kupa tedavisi’ veya ‘hacamat’ denilmektedir.

İslami gelenekte kupa tedavisi Peygamber Hz. Muhammed (S.A.V.)’in bir geleneği olarak kabul edilmektedir. Kupa tedavisi genel iyilik hali ve bazı özel durumları tedavi etmek için önerilmektedir. Bu özel durumlarda kupa tedavisi uygulaması için özel bir gün ya da zaman yoktur!!! ve gerekli olduğu zaman uygulanmaktadır.

Ancak genel iyilik hali için hicri ayın ikinci yarısındaki “üç tekli günde” yapılması uygun olmaktadır. Bununla ayın ikinci yarısındaki tekli günlerde (15, 17 19, 21, 23, 25, 27. günler) yaptırılması da uygun olur.

Kupa tedavisinden önce oruç tutmaya, diyet uygulamaya ya da kan sulandırıcı ilaç hariç, ilaçların kesilmesine gerek yoktur.

Kupa-Hacamat Terapisi Nedir ?
Modern fizik teadvi yöntemlerinden olan cupping(kupa) - hacamat terapisi dünyada ve ülkemizde tamamlayıcı ve geleneksel tedavi uygulamalarından birisi olarak popüler olmuştur ve dünyanın farklı bölgelerinde konvansiyonel tedaviye cevap vermeyen ya da kronik hastalıklarda tamamlayıcı tedavi olarak uygulanmaktadır.

Kupa-hacamat tedavisi farklı şekillerde uygulanmakla birlikte temel olarak yaş (hacamat) ve kuru (kupa) tedavisi olarak yapılmaktadır. Her iki uygulamada da kupalar negatif basınç oluşturarak cilde yerleştirilmekte ve cilt altında extraselüler alanda yeni oksijenli kan için yer açmaktadır. Yaş kupa (hacamat) tedavisinde cilde çizikler atılarak kan dışarı alınmaktadır.

Hangi Durumlarda Kullanılmalıdır?
Ağrılı adet ve menapoz şikayetlerinde
Astım, bronşit rahatsızlıklarında
Bağışıklık sistemi hastalıklarında
Çene eklem rahatsızlıklarında
Depresyon, anksiyete gibi duygu durum bozukluklarında
Detoks sürecinde
Diyabette
Diz ağrılarında
Hipertansiyonda
İnfertilite tedavilerinde
İşitme problemlerinde
Fıtık ve benzeri kas iskelet sistemi rahatsızlıklarında
Stres, başağrısı, migren rahatsızlıklarında
Odaklanma zorluğunda
Omurga eklem rahatsızlıkları, sırt ağrılarında
Otoimmün hastalıklarda (MS, ülseratif kolit,Chron ,artrit vb)
Romatizmal hastalıklarda
Sedef hastalığında
Sindirim sistemi hastalıklarına ait bulantı, kusma, kabızlık gibi durumlarda
Sinüzitte
Sivilceli ciltlerde
Spor yaralanmalarında
Uyku bozukluklarında kupa tedavisi uygulanabilir
Bütün bu rahatsızlıkların dışında koruyucu hekimlik uygulaması olarak, herhangi bir rahatsızlığınız olmadan da kupa terapini doktorunuzdan talep edebilirsiniz.

Kupa-hacamat iki şekilde uygulanır

Kuru Kupa: Cilde sadece vakum yapacak uygulama gerçekleştirilir ve kan alınması söz konusu değildir. Bu bağlamda cilde kesikler uygulanmaz. Bölgesel olarak dolaşımın arttırılması yolu ile, hastalık yapan etkenlerin uzaklaştırılması, tekrar dolaşımına katılmasının sağlanması amaçlanır. Daha çok Çin Tıbbı uygulamalarının bir parçasıdır. Etkisi yaş kupa-hacamata kıyasla daha sınırlıdır. 

Yaş Kupa (Hacamat): Cilde vakum uygulanması + kesikler yapılarak bölgesel olarak kanın dışarı alınması söz konusudur. Bölgesel olarak dolaşımın arttırılmasına ek olarak, hastalık yapıcı etkenlerin doğrudan kanatma yoluyla ve bu kanın vücut dışına alınması yoluyla, bedenden net olarak uzaklaştırılmasını içerir. Ayrıca cilde yapılan küçük ve yüzeyel kesikler, cilt yoluyla birçok iyileştirici ve ağrı kesici kimyasal maddenin salgılanmasıyla iyileşme sürecini de başlatıp hızlandırırlar. 

Kupa Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Öncelikle hekimin sizi bir ön değerlendirmeye alması gerekir. Bu değerlendirmede uygulamaya uygunluğunuz ve varsa engel durumlarınızın tanımlanması, hangi bölgeye, kaç adet kupa uygulanması ve bu kupalardan hangisine ek olarak yaş kupa yani hacamat uygulanmasının gerekeceğini belirlemek amaçtır. Ön değerlendirmeden sonra, cildin dezenfeksiyonu yapılır. Bu aşamada dezenfektan seçimi de ek hastalık durumunuza göre değişkenlik içerir.

Örneğin otoimmun tiroid sorunu, Hashimoto veya Graves gibi bir hastalığınız varsa batikon, tentürdiyot vb iyot içeriği yoğun bir dezenfektan kullanılmaması doğru olur. Dezenfeksiyon işleminden sonra kupa uygulanmasına geçilir. Bu aşamada ilgili hekimin seçeceği yönteme bağlı olarak kupaların ispirtolu yanan bir pamuk yardımıyla ısıtılması sonrası veya vakum tabancası gibi başka yöntemle kupaların yerleştirilmesi uygulanır. Hangi basınç altında ve ne kadar süre bekletileceği yine hekimin bilgisi ve uzmanlığı dahilinde olmalıdır. Yine uygulamanın tipine göre, lokal bekletme aşamasından önce, lenfatik akımın yönünde uygun basınç altında, kupalar yardımıyla derin myofasial masaj yapılması da etkinliği arttıran bir başka ek yöntemdir.

Kupa ile vakumlama aşaması bittikten sonra vakumlanan bölgenin rengine göre hekim hangi alanlardan cilde ince kesikler yapılması gerektiğine karar verir veya bu aşamayı hiç yapmadan işlemi kuru kupa safhasında da kesebilir. Bazen de kuru kupa uygulaması, akupunkturla eşzamanlı uygulanabilir. Hacamat yani yaş kupa uygulaması sırasında cilde 0.5-1mm derinliğinde ve birbirine belli mesafede ve sayıda, cildin dermatom hattı dediğimiz hatlarına paralel ince kesikler atılır. Bu kesiklerin gereksiz derin olması veya dermatom hattına paralel olmaması, iyileşmeyi geciktirip, cilt üzerinde kalıcı yara izleri bırakmaya sebep olup, tedavinin de etkinliğini düşürecektir. Çünkü hacamatta tam da 0.5-1 mm arasındaki derinlikte yer alan özel bir damar dolaşım sistemindeki kanı boşaltabilmek amaçtır. 

Yaş kupa uygulaması, gelen kanın niteliğine göre aynı seans içinde aynı bölgeye birkaç kez tekrarlanabilir. Ardından işlem sonlandırılır ve uygulama yapılan yerlerin üzeri steril gazlı bezle kapatılır.

Hangi durumlarda Kupa Tedavisi ve Hacamat uygulanabilir? 

T. C. Sağlık Bakanlığı Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Daire Başkanlığı’nca hazırlanan yönetmeliğe göre aşağıdaki durumlarda Kupa Tedavisi ve Hacamat kullanılabilir;

1. Hastalık hali olmasa da koruyucu hekimlik dahilinde bağışıklığın güçlendirilmesi (Organik bir rahatsızlığı tanımlanmayan hastalarda immun sistemi güçlendirme)

2. Yumuşak doku romatizması (Fibromiyalji Sendromu)

3. Romatizmal hastalıklara ait kronik ağrı, eklem hareket kısıtlılığı, sabah tutukluğu, yorgunluk gibi durumlar

4. Kas-iskelet sistemi mekanik ağrıları (kemiklerin, kasların, tendonların, kıkırdakların kendisine ait hasarlanma, travma, yaralanmasına bağlı ağrılardır)

5. Diz ağrısı (osteoartrit vb, kireçlenme vb).

6. Migren ve gerilim tipi baş ağrısı gibi organik olmayan baş ağrıları

7. Organik olmayan uyku bozuklukları

8. Sindirim sistemi hastalıklarına ait bulantı, kusma, kabızlık gibi durumlar

Kimlere Kupa Tedavisi-Hacamat uygulanmaz? Kontrendikasyonlar nelerdir?

1.Gebelik

Hali hazırda gebeler üzerinde herhangi bir çalışma olmadığından  dolayı, gebelere hacamat yaptıktan sonra fetüsü besleyen kan dolaşımın nasıl etkilendiğini bilinmediği için gebelik kontrendikasyon teşkil eder.

2.Adet dönemi- Menstrüasyon dönemi

Adet kanaması boyunca kaybedilen kan miktarı ortalama 50 ml olup, en fazla 100 ml dir. Adet  döneminde yapılan hacamat, kan volümü fazladan azalmasına ve demir eksikliğine  sebep olabilir. Artı, hacamatın hormon profiline nasıl etki edeceğine dair bilgi yoktur.

3. Uzak dokulara veya lenf bezlerine sıçrama yapmış kanser varlığı (Metastatik kanser)

4. Toplardamarlarda damar içi pıhtılaşma sorunu olanlar (Derin ven trombozu (DVT) yani damar içi pıhtılaşma sorunu olanlar: hacamat  kan hızını arttırdığı için mevcut olan trombüsleri yani pıhtıları yerinden oynatıp akciğer vb uzak dokulara pıhtı atmasına (pulmoner emboli) sebep olabilir)

5. Kontrol altına alınamayan kalp hastalığı varlığı, kalbin kan pompalama gücünün ileri düzeyde azalmış olduğu hastalar (Dekompanse kalp hastalığı) 

6. Toplardamar iltihabı (Tromboflebit)

7. Aktif yaralar, cerrahi yaralar

8. Kansızlık (Anemi; Hb < 9.5 mg/dl’nin altı) durumunda, kansızlığın sebebi araştırıldıktan sonra gereği halinde ancak demir içeren ilaç tedavisinden sonra, hacamat uygulanır.

9. Hemofili

10. Kanama/pıhtılaşma bozukluğu öyküsü

11. Kan sulandırıcı ilaç kullanımı varlığı (Antiagregan ilaç kullanımı durumu)

12. Düşük kilolu olmak (Düşük vücut kitle indeksi; < 18’den az)

Güncelleme tarihi 07/11/2023